Kościół pod wezwaniem Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny oraz przylegający do niego klasztor reformatów stanowią jedno z najważniejszych zabytków Kazimierza Dolnego. To miejsce, pełne historycznego znaczenia, przyciąga odwiedzających swoją architekturą oraz unikalną atmosferą.
Aktualnie zespół klasztorny znajduje się pod opieką Prowincji Matki Bożej Anielskiej, która należy do Zakonu Braci Mniejszych, znanego również jako franciszkanie. Ich działalność w tym miejscu przyczynia się do zachowania dziedzictwa kulturowego regionu.
Historia
Niewielka świątynia pod wezwaniem Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny została zbudowana z inicjatywy kazimierskich mieszkańców, Bartłomieja i Mikołaja Przybyłów. Uroczystość konsekracji odbyła się 11 sierpnia 1591 roku, a ceremonii przewodniczył biskup pomocniczy Krakowa, Paweł Dembski. W 1627 roku miejsce to stało się domem dla franciszkanów-reformatów, których zaprosił opat z Tyńca, Henryk Firlej, który później został biskupem przemyskim. Reformaci nie tylko zadbali o rozwój świątyni, lecz także dokonali jej znacznej przebudowy poprzez dobudowanie prezbiterium oraz wydłużenie nawy; zakrystia z kolei przekształcona została w kaplice św. Rocha i św. Sebastiana.
Budowa klasztoru miała miejsce etapami w latach 1639-1668. Warto zaznaczyć, że zespół klasztorny doznał poważnych zniszczeń na skutek pożaru, który wybuchł 27 czerwca 1827 roku. Po odbudowie, świątynia przyjęła cechy architektoniczne charakterystyczne dla klasycyzmu. Klasztor został jednak zamknięty w 1865 roku, a reformaci przenieśli się do Pińczowa, gdzie pozostali przez dłuższy czas. Powrócili do Kazimierza Dolnego 1928 roku, lecz podczas hitlerowskiej okupacji, od października 1942 do lipca 1944, klasztor został zajęty przez gestapo, a znajdujące się w piwnicach pomieszczenia zamieniono na więzienie. Mimo trudnych warunków, reformaci nadal opiekowali się świątynią.
W latach 1945-1958 część zabudowań klasztornych przeznaczono na internat dla chłopców w szkołach średnich. W 1956 roku, staraniem ojca Wenantego Miziniaka, w klasztorze otwarto muzeum, w którym zgromadzone zostały cenne eksponaty, takie jak rękopisy, starodruki, dawne rzeźby oraz obrazy i relikty regionalne z okolic Kazimierza Dolnego.
Świątynia zachowała swoje oryginalne wyposażenie, które obejmuje balustradę okalającą boczne ołtarze oraz chór dla reformatów znajdujący się za głównym ołtarzem. Sam ołtarz główny, w obecnej formie, został stworzony w 1770 roku dzięki pracy Walentego Charytańskiego (w zakresie rzeźb) i Wojciecha Wnukiewicza (roboty stolarskie), według koncepcji architekta Tomasza Hoffmana. W 1986 roku przeszedł on restaurację. Obecnie trwają prace remontowe oraz konserwatorskie w obrębie świątyni oraz klasztoru.
W ołtarzu głównym znajduje się obraz Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny, namalowany olejno na desce, datowany na 1600 rok. Od lat czczony jest jako łaskami słynący, a 31 sierpnia 1986 roku został ozdobiony koroną papieską w Wąwolnicy, w trakcie V Ogólnopolskiego Kongresu Mariologicznego i Maryjnego. Odpust upamiętniający rocznicę koronacji obchodzony jest w pierwszą niedzielę sierpnia.
W kościele można również podziwiać obraz św. Antoniego, stworzony przez Wojciecha Jaszczołda, natomiast autorzy pozostałych obrazów ołtarzowych pozostają nieznani. Zakrystia została umeblowana przez brata Efrema Kareckiego w 1771 roku. Cenne są także żelazne drzwi z 1589 roku, pochodzące z pierwotnej świątyni. Mury obronne otaczające świątynię oraz klasztor oraz schody finansowane były przez Piotra Cieszkowskiego, który był bratem zakonnym i zmarł w Kazimierzu Dolnym w 1709 roku. Na korytarzu znajduje się zegar szafkowy z 1763 roku, ozdobiony obrazem Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny, wykonany przez brata Joachima Gutowicza.
Przypisy
- Historia. Franciszkanie Kazimierz Dolny. [dostęp 19.10.2015 r.]
- Rejestr zabytków nieruchomych woj.podlaskiego. [dostęp 19.10.2015 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Kościół św. Jana Chrzciciela i św. Bartłomieja w Kazimierzu Dolnym | Parafia św. Jana Chrzciciela i św. Bartłomieja Apostoła w Kazimierzu Dolnym | Kościół św. Anny i św. Ducha w Kazimierzu DolnymOceń: Kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny i klasztor reformatów w Kazimierzu Dolnym